مفصل‌بندی بینش دووجهی در ساختار اسطوره‌ای رمان «سنجاب‌ماهی عزیز»

چکیده بینش دووجهی/ تفکر دوسویه­گی یکی از بنیادی­ترین بن­مایه­های اسطوره­ای است که در ادبیات و روایت­های داستانی بازآفرینی و بازتولید می­شود. در آگاهی اسطوره­ای فاصله­ی زمانی و مکانی امور، اشیاء و پدیدار ازبین­می­رود، عناصر ناهمگون و متضاد و همه­ی تمایزات و تقابل­ها به­گونه­ای درون فضا- مکان و زمان اسطوره­ای و مقدس توزیع، مفصل­بندی و معنا می­شوند. جستار حاضر با تکیه بر بینش دووجهی/ دوتایی به تحلیل و مفصل­بندی مفاهیم، پدیده­ها و بن­مایه­های اسطوره­ای در رمان سنجاب‌ماهی عزیز از فریبا دیندار می­پردازد. زیرساخت دووجهی در همه­­ی مفاهیم و پدیده­های داستان، درهم­تنیده و موازی پیش­می­رود. نینا دختر نوجوانی است که با دشواری­های سن بلوغ درگیر است: تجربه­ی توأمان جهان کودکی و ورود به جهان بزرگسالی، تجربه­ی مرگ آیینی/ فرایند آیین گذار و تولد دوباره و پیوستگی معنای زندگی خویش با مرگ پدر؛ همه­ی این دوسویه­گی­ها در لایه­لایه­ی دو زمان خطی(تقویمی و واقعی) و زمان حلقوی (اسطوره­ای و بی­کران) و مکان ملموس زندگی نینا و مکان ماندالاگونه­ی او پیش می­رود. این پژوهش نشان می­دهد که چگونه نینا در فرایند نامه­نگاری به شخصی ناشناس/ آقای ماهی از تضادها، تناقض­ها و درگیری­های درونی­اش می­گذرد و در رسیدن به فردیت و وحدت، هم به بلوغ جسمانی می­رسد و هم با پذیرش مرگ پدر، به آرامش و بلوغ روحی و اجتماعی دست می­یابد. واژه­های کلیدی: آیین‌گذار، بینش دووجهی، تفکر اسطوره­ای، رمان نوجوان، سنجاب‌ماهی عزیز.